فراز و فرود زراعت در سالی خشک؛ گندم سقوط و دانه‌های روغنی صعود کرد!
خبرگزاری مهر – گروه استانها: خشکسالی‌های پیاپی در سال‌های اخیر، چالشی جدی برای بخش کشاورزی در استان لرستان به شمار می‌رود؛ استانی که بخش بزرگی از اراضی زراعی آن به‌صورت دیم کشت می‌شود و به شدت به بارش‌های فصلی وابسته است.
گزارش عملکرد زراعی لرستان در فصل برداشت سال جاری، به‌روشنی بازتاب‌دهنده اثرات نامطلوب کاهش بارندگی و تغییرات اقلیمی بر تولیدات استراتژیک، به‌ویژه گندم است.
در عین حال، بخش دانه‌های روغنی با رشد ملایم و کنترل‌شده در مسیر احیا قرار دارد؛ روندی که می‌تواند تنها بخشی از فشارهای وارد شده بر کشاورزی منطقه را جبران کند.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی لرستان از کاهش چشمگیر خرید تضمینی گندم در استان خبر داد و گفت: خشکسالی و کاهش بارندگی در اراضی دیم مهم‌ترین عامل افت تولید و کاهش ۵۰ درصدی خرید نسبت به سال گذشته بوده است.
جواد طهماسبی روز شنبه در جمع خبرنگاران با ارائه گزارشی از وضعیت برداشت و خرید محصولات زراعی در استان لرستان اظهار داشت: از ابتدای فصل برداشت تاکنون، حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ تُن گندم توسط مراکز خرید دولتی استان خریداری شده است.
کاهش چشمگیر خرید گندم نسبت به سال گذشته
وی ادامه داد: این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته، میزان خرید تضمینی گندم در استان بیش از ۲۷ هزار تُن بوده که مقایسه این ارقام نشان‌دهنده کاهش حدود ۵۰ درصدی در میزان خرید گندم است.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به دلایل این کاهش، تصریح کرد: بیش از ۷۵ درصد اراضی کشاورزی استان به‌صورت دیم کشت می‌شوند و به دلیل وابستگی بالای این اراضی به نزولات جوی، کم‌بارشی و خشکسالی اثر مستقیمی بر عملکرد مزارع گندم گذاشته است.
وی خاطرنشان کرد: کاهش بارندگی در فصل رشد، به‌ویژه در مناطق دیم‌خیز استان، موجب شد عملکرد هکتاری گندم کاهش یابد و در نتیجه، حجم محصول قابل خرید توسط مراکز دولتی به‌شدت افت کند.
پیش‌بینی رشد تولید در بخش دانه‌های روغنی
طهماسبی در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت کشت و خرید دانه‌های روغنی در استان اشاره کرد و گفت: تا تاریخ امروز، حدود ۵۶۲ تُن دانه روغنی از کشاورزان خریداری شده است.
وی افزود: سال گذشته در مجموع ۶۴۰۰ تُن دانه روغنی از کشاورزان لرستانی خریداری شد و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده، انتظار می‌رود این عدد در سال جاری به حدود ۷ هزار تُن برسد که نشان‌دهنده افزایش ۱۰ درصدی در تولید و خرید دانه‌های روغنی نسبت به سال گذشته است.
برنامه‌ریزی برای افزایش بهره‌وری در اراضی دیم
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی لرستان با تأکید بر اهمیت مدیریت منابع آبی و تقویت روش‌های کشت دیم‌پایدار، گفت: با توجه به شرایط اقلیمی استان، توسعه کشت‌های مقاوم به تنش خشکی و حمایت از کشاورزان در زمینه تأمین نهاده‌ها، بیمه محصولات و آموزش‌های فنی در دستور کار قرار دارد.
وی ادامه داد: در کنار این اقدامات، تلاش می‌شود با تقویت سیستم‌های پیش‌آگاهی هواشناسی و آموزش کشاورزان، مخاطرات ناشی از تغییرات اقلیمی کاهش یافته و پایداری تولید در مزارع دیم حفظ شود.
طهماسبی با اشاره به ضرورت هم‌افزایی بین دستگاه‌های مرتبط، گفت: برای عبور از چالش‌های بخش زراعت استان به‌ویژه در شرایط خشکسالی، نیازمند همکاری تنگاتنگ بین بخش دولتی، کشاورزان و نهادهای پشتیبان هستیم تا ضمن حفظ تولید محصولات استراتژیک، امنیت غذایی استان و کشور نیز تضمین شود.
خرید تضمینی گندم از کشاورزان لرستانی با قیمت کیلویی ۲۰,۵۰۰ تومان
سعید دارابی سرپرست اداره کل غله لرستان هم پیش از این گفته بود: «عملیات خرید گندم از کشاورزان در شهرستان‌های جنوبی استان لرستان آغاز شده و این روند به خوبی در حال انجام است.»
وی با اشاره به تمهیدات اندیشیده شده برای این امر افزود: «برای تسهیل در فرآیند خرید، ۵۰ مرکز دریافت گندم در نقاط مختلف استان پیش‌بینی شده است تا کشاورزان به راحتی بتوانند محصول خود را تحویل دهند.»
سرپرست اداره کل غله لرستان در ادامه به زمان‌بندی این طرح اشاره کرد و گفت: «خرید گندم از اواخر اردیبهشت ماه در مناطق جنوبی استان آغاز شده و تا اواخر مهرماه ادامه خواهد داشت.»
دارابی با اعلام قیمت خرید تضمینی گندم در سال جاری تصریح کرد: «بر اساس مصوبات اعلام شده، قیمت خرید هر کیلوگرم گندم معمولی در سال جاری ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده است.»
فراز و فرود زراعت لرستان در سالی خشک
بنابراین گزارش، با وجود کاهش چشمگیر تولید گندم در لرستان که زنگ خطر امنیت غذایی را برای مناطق دیم‌خیز کشور به صدا درآورده، روند افزایشی در تولید دانه‌های روغنی، کورسوی امیدی برای پایداری نسبی در بخش زراعت استان ایجاد کرده است.
این وضعیت دوگانه نشان می‌دهد که کشاورزی لرستان در مواجهه با تغییرات اقلیمی، نیازمند بازتعریف الگوهای کشت، توسعه روش‌های نوین و مقاوم‌سازی زیرساخت‌های تولید است.
عبور از بحران خشکسالی نیازمند یک راهبرد میان‌مدت مبتنی بر حمایت هدفمند از کشاورزان، افزایش بهره‌وری اراضی دیم و سرمایه‌گذاری در حوزه آبخیزداری و کشت‌های جایگزین است.